Behandel ouders als ouders

Ouders van een overleden baby zijn ook ouders

Bij het verlies van een kindje tijdens de zwangerschap of vlak na de geboorte komen welkom heten en afscheid nemen samen. Het is belangrijk dat ouders de ruimte krijgen om trots te kunnen zijn op hun kindje en erkend worden in hun rol als (nieuwe) ouder. Ouders hebben vaak het gevoel dat de aandacht vooral gericht is op het verlies en verdriet, maar ze geven aan dat er ook nadruk gelegd mag worden of het feit dat ze (opnieuw) ouders geworden zijn.

Hoe pak je dat aan?

Je mag ouders gerust proficiat wensen, graag zelfs! Ouders geven aan dat ze dit gepast vinden.
Noem ouders steeds ouder, mama, papa. Je kan ouders ook navragen hoe ze gewild hadden dat hun kindje zou noemen (bv. moeke, vake, mams, …)
Doe dingen voor hen die je voor andere ouders ook zou doen, bijvoorbeeld huid op huid contact stimuleren, een badje begeleiden als ouders dat willen, kleedjes en een pamper (laten) aandoen, kindje in een bedje leggen, een knuffeltje bij het kindje leggen, …
Deze tips gelden trouwens ook voor grootouders, peter/meter, en andere betrokkenen die de ouders er graag bij hebben. Behandel hen ook zoals je dat bij een levend kindje zou doen.

Zeg, allez ge moet niet zeggen, proficiat met de geboorte van uw kind, maar zeg gewoon proficiat dat ge ouder zijt geworden of zo, allez, ja en niet in elk geval kunt ge happy proficiat zeggen, maar zeg gewoon proficiat dat jullie ouders zijn geworden, proficiat met jullie kindje.

Mama van Zayn*

Een baby zoals alle andere

Het overleden kindje maakt deel uit van het gezin, zoals een levende baby dat ook zou doen. Jij als zorgverlener kan dit benadrukken door het kindje ook zo te behandelen. Denk daarbij aan de volgende zaken:

Noem het kindje altijd bij de naam. Als het kindje nog geen naam zou hebben, omdat ouders nog niet beslist hebben of de naamgeving pas na de geboorte gebeurt, kun je best aan de ouders vragen hoe ze willen dat jij het kindje noemt. Vaak hebben ouders tijdens de zwangerschap al een naam om over hun kindje te spreken. Bijvoorbeeld "pruts" of een ander koosnaampje. Het is helemaal prima om deze naam verder te blijven gebruiken. Ze moeten zich niet verplicht voelen om op dat moment nog een ‘officiële’ naam te vinden voor hun baby.
Behandel het kindje altijd met evenveel liefde als een levend kindje. Praat ertegen, stop het zachtjes in, raak het liefdevol aan. Dat geeft ouders de bevestiging die ze soms nodig hebben en haalt ook de schroom weg die soms leeft bij ouders, je geeft als het ware het goede voorbeeld.

Ook als we buiten de kamer zijn, dat kindje is dat kindje en ja… als we een kindje in het water leggen, dan zeggen we van “we gaan je in water leggen”, “oh, prutske toch.” Ja, we zijn daar wel echt… dat is gewoon heel belangrijk om daar op een heel menselijke manier mee om te gaan.

Vroedvrouw op verloskamer

Jawel, want ik vond dat heel belangrijk dat hij werd erkend als een kind dat er was, alez, niet als in “hij leeft niet en hij ademt niet, dus hij is niet evenveel waard.” Ik heb mij echt op sommige momenten wel méér speciaal gevoeld of ja, toch belangrijker gevoeld dan een mama die dat wel met haar rozige kindje naar huis ging in een maxi cosi. Ja, die is ook met heel veel liefde opgehaald en terug weggebracht en ja, absoluut. Op een gegeven moment, denk ik, dat ik hem 4 keer op een uur terug heb laten brengen en terug heb gevraagd en dat was altijd met de glimlach. Dat was altijd zonder problemen en van “natuurlijk mama”, die halen en… ja, zeker wel.

Mama van Jip*

Behalve in bepaalde opzichten

Meestal laat je de ouders vlak na de geboorte even alleen om samen te genieten van hun pasgeboren kindje. Ook bij een doodgeboorte kun je dat doen, maar toets dit wel steeds goed af met de ouders. Sommige ouders vinden het namelijk heel eng om alleen te zijn met hun overleden kindje of zien dat eigenlijk niet zitten. Daarom is het belangrijk dit expliciet te overleggen met de ouders.
Dit geldt trouwens ook bij een slechtnieuwsgesprek. Bijvoorbeeld tijdens de zwangerschap als je moet meedelen dat het kindje overleden is. Voor sommige ouders is het wenselijk om na het schokkende nieuws even samen alleen te zijn, elkaar te kunnen vastnemen, het verdriet toe te laten. Andere ouders voelen zich compleet aan hun lot over gelaten als je ze even alleen laat. Ook hier geldt: overleg het met het koppel (of andere aanwezigen). Je kan bijvoorbeeld vragen: "willen jullie graag even alleen zijn of vind je het fijn als ik bij jullie blijf?". Probeer de vraag zo neutraal mogelijk te stellen zodat voor de ouders duidelijk is dat beide opties mogelijk en oké zijn.

Mag ik echt proficiat zeggen?

Ja, je mag zeker proficiat zeggen!

Zorgverleners vinden het vaak moeilijk om 'proficiat' te zeggen tegen ouders die net hun kindje verloren zijn. Zeker als het over een zwangerschapsafbreking gaat vinden zorgverleners dit erg moeilijk.

Blijf hier als zorgverlener dicht bij jezelf. Als jij het ongemakkelijk of onnatuurlijk vindt om "proficiat" te zeggen, doe het dan niet. Een alternatief kan zijn: "dat heb je goed gedaan", of "dat hebben jullie goed gedaan" en zet er mama of papa achter.

Ouders geven aan dat ze het eigenlijk wel appreciëren als iemand proficiat zegt.

Hieronder enkele citaten van ouders:

Ge zijt en allez ge blijft ouder ook als is uw kind er niet meer. Ik ben evenzeer een ouder van * als dat ik dat van mijn meisjes ben. Ik zeg dat ook.

Mama van Alina*

Alez, het enige wat ik wel zoiets heb, is van, ze was dan geboren, en dat is maar achteraf dat dat gekomen is dat ik zoiets had van, alez ik vind het spijtig dat ze niet zo zeiden, proficiat met uw dochter of zo. En dat mijn vriend niet de navelstreng kon doorknippen...

Mama van Amélie*

Ik weet nog dat ik miste dat ze zeiden “proficiat”, want ik weet heel goed dat de fotograaf van Boven de wolken binnenkwam en dat het eigenlijk de eerste was die zei “proficiat mama.” Ik ben mama geworden, want dat was uiteindelijk ook zo, we zijn opnieuw ouders geworden. Het is een kindje dat we niet mee naar huis hebben genomen, maar het is wel een kindje.

Mama van Jip*

Ja. Ja. Het gevoel ook van, ik ben wel, wij zijn wel mama en papa geworden hier ook wel ergens, wat dat ook is hè trouwens.

Mama van Grace*