Voor de bevalling

Als de baby in de buik overleden is, kan het nuttig zijn om de ouders voor te bereiden op hoe de baby eruit gaat zien. Pols eerst even of ze dit graag zouden willen weten.

"Zouden jullie graag willen weten hoe jullie baby eruit gaat zien?"

Respecteer het als het antwoord "neen" is, sommige ouders zijn hier niet aan toe om dat te weten bij de bevalling. Je kan de baby na de geboorte ook nog beschrijven. Soms denken de partners verschillend over het zien van de baby, wil bijvoorbeeld slechts één van de ouders het kindje zien. Spreek met beide ouders af hoe zij dit aanvoelen en respecteer hun beide wensen.
Als ze het wel willen weten gebruik je best neutrale taal om de baby te beschrijven. Vermijd woorden als "lelijk", "vreemd", "niet mooi" etc. en vermijd vakjargon zoals "foetus" of "vruchtje". Deze kunnen ouders bang maken om hun baby te zien na de geboorte. Spreek duidelijk over baby of kindje en gebruik neutrale taal om de baby te beschrijven.

Hoe groot zal de baby ongeveer zijn? Welke kleur zal de baby hebben? Hoeveel verwacht je dat de baby zal wegen?

Vertel dat hun kindje vlak na de geboorte warm zal aanvoelen. Veel ouders verwachten namelijk dat een doodgeboren kindje koud zal aanvoelen. Later, bijvoorbeeld bij het gebruiken van de watermethode, is het dan weer belangrijk te waarschuwen voor het koude gevoel.
Zorg dat je zelf een goed idee hebt van hoe de baby er op welke zwangerschapsleeftijd uitziet. Als je dat moeilijk vindt om in te schatten kan je op de website van Boven de wolken en de watermethode foto's van kindjes met verschillende zwangerschapsleeftijden vinden.

Wees altijd eerlijk tegen ouders over wat ze mogen verwachten. Als je het zelf niet weet zeg dan ook gewoon "ik weet het niet".

Je kan voor de bevalling ook al vragen of ze de baby zouden willen zien en vasthouden, maar dat moet niet per se. Vaak kan je uit de vraag of ze willen weten hoe hun baby eruit gaat zien ook al afleiden of ze hem graag willen zien en vasthouden. Forceer hierin niets en volg het tempo van de ouders. Het is niet omdat ze op voorhand aangeven hun baby niet te willen zien/vasthouden dat dat na de geboorte ook effectief zo is. Vermijd het van hier dingen te zeggen zoals: "het is echt wel belangrijk om uw kindje te zien".

Wij dachten op voorhand dat wij haar niet wouden zien. Ik dacht: Ik ga zo'n lelijk beeld hebben van een onaf, allee, dat dat totaal nog geen baby'tje ging zijn, dacht ik. En ik wil die zo niet herinneren. Ik dacht echt dat dat heel lelijk ging zijn. Maar die zei dan ook van oké, ik ga dat nu zo noteren, maar als het dan geboren is dan vragen we dat wel nog eens opnieuw. Want de meeste ouders willen dat dan blijkbaar toch zien. Wij dachten ja, de meeste ouders, wij zijn niet de meeste ouders. [lacht] Dus ja, ik vond dat wel goed dat ze niet direct zei van, ge gaat dat toch willen zien hè. Ze zei van oké, ik ga dat zo opschrijven en op het moment zelf vraag ik het nog eens en we zien dan wel.

Mama van Noor*

Vlak na de bevalling

Na de bevalling volg je het tempo van de ouders.
Als de ouders aangegeven hebben dat ze de baby willen zien en willen vasthouden kan je de baby onmiddellijk na de geboorte bij de mama leggen, net zoals je zou doen bij een levend geboren baby.
Geef de ouders voldoende tijd om te wennen aan de baby. Let hierbij zeker op de lichaamstaal en de non-verbale communicatie. De geboorte van de baby is voor vele ouders een erg emotioneel moment. Geef hen de tijd en de ruimte om hun emoties de loop te laten. Je kan rustig de tijd nemen om de baby af te navelen, je kan de baby ondertussen tussen de benen van de mama leggen. Droog de baby af met een tetradoek, zeker bij erg jonge baby's en baby's die al een tijdje overleden waren is er zo minder kans om hun huid te beschadigen. Doe de dingen die je bij een levende baby ook zou doen. Vraag bijvoorbeeld aan de papa/partner of hij/zij de navelstreng zou willen doorknippen.
Als de baby een zichtbare afwijking heeft, vermijd deze dan niet, maar benoem ook zo objectief mogelijk wat je ziet.

Beschrijf ondertussen wat je ziet. Gebruik hierbij neutrale of positieve woorden, zeg bijvoorbeeld "die heeft grote handen" of "wat heeft ze mooie voetjes" of "wat een lief neusje".

Praat tegen de baby zoals je tegen een levende baby zou doen, gebruik zeker de naam van de baby.
Ga liefdevol met de baby om, even voorzichtig als je met een levende baby zou doen. Vertel aan de baby wat je allemaal doet of gaat doen, bijvoorbeeld "ik ga je in een dekentje wikkelen".
Wanneer ouders onmiddellijk na de geboorte aangeven dat ze hun baby niet willen zien, respecteer dan hun wens. Vraag de volgende uren regelmatig of ze er aan toe zijn. Probeer indien mogelijk de baby toch dichtbij te houden, leg hem bijvoorbeeld in dezelfde kamer, maar ergens waar de ouders hem niet kunnen zien.
Sommige ouders zijn vaak al gerustgesteld als vooraf de afspraak wordt gemaakt dat de vroedvrouw hun kindje eerst wat proper zal maken en dan aan hen zal geven.
Als de ouders de baby niet willen vasthouden, maar wel willen zien, wikkel hem dan eerst in een doek waarbij hoofdje en handjes vrij blijven. Vaak willen ouders eerst wel een handje aanraken of over het hoofdje aaien.

De volgende dagen

Laat de ouders de baby zoveel en zo lang zien als ze willen. Bespreek de mogelijkheden om de baby op te baren, al dan niet in water:
- Bij het droog opbaren wordt de baby aangekleed en kunnen ouders ouderhandelingen stellen. De huid van deze baby'tjes wordt wel sneller donker van kleur.
- Bij het toepassen van de watermethode wordt de baby in water gelegd. Meer informatie daarover vind je hier.
Moedig ouders zeker aan om ouderhandelingen te stellen. Laat hen de baby een badje geven, aankleden, in een bedje leggen, bij zich nemen in een doek etc. Dit kan zeker ook bij de watermethode, zorg er dan voor dat het toepassen van de watermethode niet lijdt tot het enkel kijken naar de baby en het niet vastnemen van de baby.
Bij een autopsie is het wel belangrijk rekening te houden met de incisie in het buikje, dan is de watermethode meestal niet meer mogelijk.

Bij een overlijden op de neonatologie

Bespreek op voorhand met de ouders of ze hun baby willen vasthouden terwijl alle zorgen gestopt worden. Moedig ouders aan om de baby nog een laatste badje te geven, aan te kleden etc.